در آغاز سال 1401 دولت تصمیم گرفت با هدف حمایت از کارگران و با وضع قانون حداقل دستمزد -افزایش 57 درصدی حقوق کارگران- به کمک نیازهای معیشتی این قشر از جامعه بیاید.
این ظاهر قضیه است، اما آن‌چه واقعاً رخ می‌دهد این است که افزایش سقف حداقل دستمزد کارگران، هزینۀ استخدام آنان را برای کارفرمایان بالا می‌برد و به جای استخدام کردن چنین کارگرانی که هزینه کردن برای‌شان مقرون به‌صرفه نیست، به روش‌هایی دیگر متوسل شوند:
برون‌سپاری کار و یا آن‌چه بیشتر شایع است، استخدام مهاجران غیرقانونی -تبعۀ افغان- است که با هزینۀ کمتر کار می‌کنند. و ختی در معدود مواردی، بهره‌گیری از ماشین‌های کم هزینه‌تر.
پس، نتیجۀ افزایش سقف حداقل دستمزد که قرار بوده است معیشت کارگران را بهبود بخشد، این می‌شود که کارگران کارشان را از دست می‌دهند و همان دستمزد کم را هم دیگر در چنته ندارند و به کارگرانی بیکار تبدیل می‌شوند که هزینه‌شان بر دوش دولت می‌افتد.
میل به حمایت‌گرایی زیاد است و غیر از اقتصادانان، کسانی که این موضوع را بفهمند بسیار کم‌شمارند.
نمونه‌ای دیگر از سیاست‌های نابخردانۀ دولت‌ها، وضع قانون منع گران‌فروشی است که فروشندگان را از بالا بردن قیمت‌ها پس از رخ دادن بلایای طبیعی منع می‌کند.
این قانون در نگاه نخست، قانون مفیدی به نظر می‌رسد که برای حمایت از آسیب‌دیدگان در برابر سودجویان و طمع‌کارانی تنظیم شده که قصد چاپیدن قربانیان بلایای طبیعی را دارند. حال آن‌که به تجربه آموحته‌ایم که این‌گونه قوانین با انگیزه‌های خیرخوهانه نه تنها دردی را دوا نکرده، وضع را خراب‌تر هم می‌کند.
اگر قانون سقف قیمت، مانع افزایش قیمت‌ها نمی‌شد، تولیدکنندگان و فروشندگان به دلیل قیمت‌های بالا به بازار سرازیر می‌شدند، کمبودها برطرف می‌شد و قیمت‌ها به سوی وضع عادی تنزل می‌کرد.
تعیین سقف قیمت همیشه باعث کمبود می‌شود و همواره به مردمی که قرار است این قوانین به کمک‌شان بیاید آسیب می‌زند.
و اما نمونۀ دیگری که شاید بیشتر برای‌مان آشنا باشد: یارانه‌ها.
علاوه بر کنترل‌های قیمتی، مداخله‌های دیگری نیز از سوی دولت‌ها در بازار رخ می‌دهد. یارانه‌ها موجب مازاد عرضه می‌شوند، زیرا تولیدکنندۀ کالا و خدماتی که یارانه دریافت می‌کند انگیزۀ فراوانی برای افزایش عرضه دارد.
یارانه‌ها، نوعی هزینه برای دولت هستند و دولت این کسری را از محل‌های دیگری تأمین می‌کند. یارانه‌ای که اینجا دریافت شده جای دیگری در قالب مالیات پرداخت می‌شود.
یارانه‌ها، علاوه بر دامن زدن به مازاد عرضۀ کالاهای یارانه‌ای، نتایج ناخواسته‌ای مانند کمیاب شدن کالاهای دیگر را هم به دنبال دارد.
منبع الهام‌بخش: اقتصاد به زبان ساده | لس لیوینگستون | شادی صدری | دنیای اقتصاد
